Warszawa to wyjątkowe miasto nie tylko na mapie Polski, ale i Europy. Mimo prawie całkowitego zniszczenia śródmieścia podczas wojny, udało się wiernie odbudować całą Starówkę jeszcze w latach pięćdziesiątych. Od 1980 roku znajduje się ona na Światowej Liście Dziedzictwa Kulturowego Unesco. Jednak wpis na Listę nie dotyczy rangi samych obiektów. W ten sposób uhonorowano wyjątkowy przykład niemal kompletnej rekonstrukcji całego zespołu historycznego. W obecnych renowacjach wielu zabytków czynny udział brała firma Hufgard Optolith, jako dostawca systemów renowacyjnych Optosan.

Podczas odbudowy starano się zachować nie tylko wygląd, ale także techniki oraz technologie używanych pierwotnie materiałów i dekoracji. Takie podejście do prac renowacyjnych zachowywane jest również obecnie. Dzięki temu, elewacje budynków wchodzących w obszar warszawskiego Starego Miasta odzyskują podczas kolejnych etapów prac spójny i zbliżony do pierwowzoru charakter.

- Najbardziej jest to widoczne w charakterystycznym efekcie historycznych technik malarskich wykorzystywanych na bardzo wielu obiektach. To właśnie w Warszawie wykonuje się obecnie najwięcej rekonstrukcji dekoracji wierzchnich z użyciem barwionych tynków, a nie tylko współczesnych kryjących farb. To bardzo trudna i wymagająca technika - przede wszystkim dla tynkarza. Zacieranie mokrego tynku zawsze zostawia ślady pracy i niejednorodną kolorystykę, co może powodować niekorzystny efekt tzw. „dniówek”. Jednak prawidłowo zatarty tynk w stabilnych warunkach, daje nieporównywalny dla kryjących farb efekt „żywej” i naturalnej dekoracji barwnej – wyjaśnia Robert Koprowicz z firmy Hufgard Optolith.

Przygotowanie wapiennego tynku barwionego w masie jest także dużym wyzwaniem dla producenta. Firma Hufgard Optolith jest jednak jedną z nielicznych na polskim rynku, która od lat specjalizuje się w materiałach przygotowywanych specjalnie dla takich obiektów, oferując szeroką gamę fabrycznie barwionych wypraw tynkarskich – od wapienno-trassowych, do tynków na bazie naturalnego wapna hydraulicznego. Są to też tynki do różnych technik m.in. zacierane, rzucane, nakładane „z pędzla” oraz cyklinowane.

Jak uzyskać kolor historii?

Przy elewacjach zabytkowych, kolor tynku jest najczęściej znajdywany na podstawie badań, stratygrafii lub odniesienia historycznego wzorca, którym mogą być nawet obrazy. Tak niejednokrotnie było właśnie w Warszawie. Oznacza to jednak konieczność przygotowywania licznych prób kolorystycznych, których efekt widoczny jest dopiero na ścianie budynku ze względu na różny sposób obróbki. Doskonałym przykładem takiej realizacji jest zespół kamienic Muzeum Warszawy na Rynku Starego Miasta. Ze względu na bardzo dużą rozpiętość kolorów poszczególnych elewacji, firma Hufgard Optolith musiała przygotować łącznie ponad 40 wersji kolorystycznych próbek wybranego tynku wapienno-trassowego Optosan TrassFeinPutz.

- Było to więc również wyzwanie czasowe, ponieważ kolory były przygotowywane na bieżąco i akceptowane już w trakcie prac. Doświadczona firma konserwatorska prowadząca realizację czasami dopasowywała materiał już na elewacji, modyfikując w niektórych miejscach ziarno tynku. Efekt jest nie tylko znakomity, ale także możliwie najbardziej zbliżony do pierwowzoru – mówi Robert Koprowicz.

Podobnym trudnym zadaniem była także kolorystyka wieży zegarowej zamku królewskiego. Tutaj również kilkakrotnie zmieniano odcień czerwieni ścian. Zdecydowano się ostatecznie na bardziej oranżowe opaski, których kolor był indywidualnie dobierany w laboratorium firmy. W śródmieściu realizacje z użyciem tynków barwionych w masie Optosan jako dekoracja barwna stanowią bardzo dużą część elewacji. Najbardziej znane to Nowy Odwach Bernardyński, Katedra Polowa i liczne kamienice mieszczańskie przy ulicach Mostowej, Piwnej, Zapiecek i Zaułek.

Farby w ruch

Oczywiście nie jest to jedyna technologia rekonstrukcji wierzchnich warstw barwnych. Farby elewacyjne także mają swoje bardzo ważne miejsce, zależnie od historycznego charakteru ściany. Ale nawet tutaj można rozróżnić dwa główne rodzaje powłok malarskich - kryjące oraz laserunkowe. Przy powłoce laserunkowej, najpierw nakładany jest kryjący półton, a następnie wierzchnia, z reguły ciemniejsza, transparentna powłoka barwna.

- Taką technikę zastosowano przy pracach na elewacji Hotelu Europejskiego, gdzie wykorzystano farby silikatowe Optomal Silisan oraz spoiwo do laserunków Optomal Fixativ. Uzyskany efekt przypomina z założenia „wibracje koloru” w tynku barwionym. Dla porównania, przykładem klasycznego użycia farby mineralnej Optomal Silisan jako kryjącej równomiernej w kolorze powłoki, są elewacje Pałacu Staszica czy kordegardy Pałacu Potockich przy Krakowskim Przedmieściu – mówi Robert Koprowicz z firmy Hufgard Optolith. 

Jak pokazują opisane przykłady, dobór rodzaju powłok barwnych na elewacjach zabytkowych zawsze powinien być dostosowany do konkretnego obiektu. Dzięki temu każdy z nich może zachować swoją historyczną niepowtarzalność mimo zastosowania współczesnych środków. Warunkiem jest jednak ścisła współpraca nadzoru konserwatorskiego, doświadczonego wykonawcy oraz producenta, który posiada możliwości indywidualnego przygotowania technologii do potrzeb konkretnej realizacji. 

Nadesłał: GUTPR http://www.gutpr.pl